Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân kiểm tra tình trạng xây dựng trái phép ở Bình Chánh

Tham gia Đoàn công tác còn có đồng chí Trần Lưu Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư thường trực Thành ủy; đồng chí Tô Thị Bích Châu, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam Thành phố; đồng chí Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND Thành phố và sự tham gia của đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành.

Nhà không phép mọc như nấm

9 giờ sáng đoàn kiểm tra kiểm tra thực tế tình trạng quản lý đất đai tại xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh. Tại đây, trong số hàng loạt căn nhà xây dựng trái phép, nhiều căn đã có người vào ở, nhiều căn đang quây tôn bên ngoài để xây dựng bên trong, một số căn đã bị tháo dỡ...

Tại một số nhà dân trong khu vực xã Vĩnh Lộc A, một trong bốn điểm nóng nhất của tình trạng xây dựng nhà trái phép trên đất nông nghiệp, nhiều người dân cho biết họ bỏ tiền ra mua nhà thông qua môi giới, đó là những căn nhà “không giấy”.

Vấn nạn xây dựng, mua bán nhà trái phép trên đất nông nghiệp phố biến đến mức xuất hiện nhiều biển báo rao bán bất động sản, sàn giao dịch nhà đất ngay tại những khu vực đất nông nghiệp.

Đặc biệt, là chỉ cách trụ sở Ấp vài chục mét là những căn “nhà mẫu, “nhà mồi” dùng để dụ người dân mua với niềm tin khi mua đất nông nghiệp sẽ được "bảo lãnh" để xây lên những ngôi nhà tương tự. 

Trước đó, Báo Phụ Nữ TP. Hồ Chí Minh có đăng tải chuyên đề “Bảo kê xây nhà chui giữa đại dịch ở Sài Gòn”. Trong chuyên đề đã có 3 bài viết phản ánh về tình trạng xây dựng nhà không phép, “bảo kê” xây dựng nhà không phép và mua bán nhà xây dựng không phép xảy ra trên địa bàn xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh.

Theo nội dung các bài báo trên, một số đối tượng đã tổ chức xây dựng nhà không phép để mua bán. Hoạt động của các đối tượng này có dấu hiệu “bảo kê”, thách thức pháp luật, gây thiệt hại lớn cho người dân nếu không được ngăn chặn kịp thời.

Nhằm kiểm tra tình hình như báo nêu, thực hiện Quy định số 1374-QĐ/TU ngày 1/12/2017 của Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực Thành ủy đã lập Đoàn kiểm tra trên để xác minh, làm rõ và xử lý kịp thời.

Có cả hệ thống… vươn vòi bạch tuộc

Sau buổi kiểm tra, Đoàn công tác đã làm việc với Ban thường vụ Huyện ủy và Thường trực UBND huyện Bình Chánh tại Hội trường Huyện ủy Bình Chánh.

Tại đây, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đặt vấn đề: Việc xây dựng trái phép ở Bình Chánh tồn tại đã lâu. 3 năm qua  nhiều cán bộ xã, ấp, phòng quản lý đô thị... đã bị kỷ luật do để xảy ra tình trạng này, nhưng xây dựng trái phép vẫn tồn tại rất nhiều. Nếu không xử lý được thì lãnh đạo xã Vĩnh Lộc A, Bình Chánh sẽ nói gì trong đại hội Đảng bộ. Lãnh đạo địa phương đều biết nhưng có quyết tâm xử lý triệt để hay không?”.

Trước vấn đề Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân đặt ra, ông Trần Phú Lữ, Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh nhìn nhận: Xây dựng trái phép, vi phạm đất đai ở Bình Chánh như con bạch tuộc nhiều vòi. Vươn vòi không chỉ bên trong - gắn với một số cán bộ trong bộ máy, mua chuộc cán bộ làm ngơ còn bên ngoài là đầu nậu xây dựng trái phép.

“Bình Chánh đã xử lý hàng loạt cán bộ, có xử lý cả hình sự nhưng mới xử lý được phần nổi của tảng băng chìm. Còn những vòi lớn của bạch tuộc vẫn còn đó, nếu lơ là một chút là các vòi này lại vươn ra lộng hành”, ông Lữ nhấn mạnh.

Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh cho biết thêm, nhu cầu nhà ở người dân tại địa phương đang ngày càng tăng cao, quy mô dân số huyện từ 725.000 khi mới tách huyện, hiện nay mỗi năm tăng 30.000-40.000 dân. Tại xã Vĩnh Lộc A hiện có khoảng 26.000 dân và chủ yếu là lao động phổ thông, nhu cầu nhà ở của những người này đang rất lớn.

Người dân có nhu cầu nhà ở 40-60m2. Thay vì ở nhà trọ, họ chọn mua một căn nhà như trên với giá vài trăm triệu đồng. Dân biết đất không đúng quy hoạch nhưng vẫn mạo hiểm, và họ bị gieo niềm tin vì thực tiễn cơ sở pháp lý thay đổi “ở đi rồi được hợp thức hóa”. Niềm tin này lớn hơn khi nhiều công trình trái phép trong qúa khứ vẫn tồn tại, trên 4.000 công trình không phép, trái phép vẫn còn tồn tại từ nhiều thời để lại.

Theo ông Lữ, “Bình Chánh phải lập lại bản đồ địa chính, rà soát lại, quy hoạch và phân bổ lại. Ngoài ra, về mặt quản lý nhà nước, cần bổ sung nhân lực, vật lực và cơ chế chính sách”.

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam Thành phố Tô Thị Bích Châu, cho rằng chính quyền cơ sở chưa xử lý nghiêm, tận gốc nên để xảy ra tình trạng này suốt thời gian dài. Theo Chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố, “Vai trò giám sát của mặt trận ở ấp Lộc An, xã Vĩnh Lộc A chưa có bất cứ cảnh báo nào cho người dân biết về tình trạng bán nhà không phép trên địa bàn, trái lại có rất nhiều các bảng rao bán nhà trái phép của “đầu nậu” nhà đất lại tồn tại công khai”.

Chánh Thanh tra Thành phố Đặng Minh Đạt cũng cho biết thêm, việc xử lý của chính quyền địa phương sau khi phát hiện sai phạm còn chưa nghiêm. Đơn cử như năm 2019 chỉ có 20% quyết định xử lý vi phạm được thực hiện, còn 80% là không xử lý được.

Thách thức chính quyền

Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Ủy ban kiểm tra Thành ủy Trần Văn Nam cho rằng, số liệu của huyện Bình Chánh về tình hình xây dựng trái phép chưa phản ánh đầy đủ so với thực tế khảo sát và kiểm tra. Hiện số vụ việc xây nhà không phép tại Bình Chánh (cả số cũ và mới) khoảng 10.000 trường hợp. “Nhiều căn nhà xây trái phép nằm cạnh trụ sở Ấp. Tuy nhiên hệ thống chính trị ở đây gần như không hoạt động, tê liệt nên những khu nhà xây trái phép cứ thế mọc lên”, ông Nam nói.

Thậm chí , khi đoàn kiểm tra về kiểm tra thực tế đã có một nhóm 5 đối tượng uy hiếp đoàn kiểm tra. Ông Nam đề nghị Công An Thành phố quan tâm đến thông tin về lực lượng chống đối này.

Ở góc độ Chính quyền và quản lý nhà nước, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Võ Văn Hoan chia sẻ những khó khăn của cán bộ huyện và các xã ở Bình Chánh. Tuy nhiên, đây là một vấn đề lớn chứ không đơn thuần là các sự vụ riêng lẻ. Thực tế xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp diễn ra ở Bình Chánh đã lâu, khi làm mạnh theo chỉ thị 23 của Thành ủy thì có chững lại nhưng vấn nạn này vẫn chờ cơ hội để bùng phát.

“Từng khu vực bao tôn bên ngoài để bên trong xây dựng cấp tập… có thể xem vi phạm này có tính tổ chức, có sự tham gia của môi giới-đầu nậu, có phương án ứng phó với chính quyền, đe dọa cán bộ. Việc này không còn thuần túy là tự phát trong dân. Khi gặp sự kiểm tra của chính quyền thì các đối tượng đưa người già và trẻ em ra đối diện, bỏ đi khỏi chỗ ở để đối phó đoàn kiểm tra”, - Phó chủ tịch UBND Thành phố Võ Văn Hoan cho biết.

Từ thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Võ Văn Hoan đề xuất: Cần xử lý triệt để, nghiêm minh các đối tượng đầu nậu xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp. Xác định đây là các đối tượng phá chính sách, chuyên gây rối… lôi kéo người dân mua nhà nhằm trục lợi. 

Vì vậy cần rà soát các hành vi sai phạm của các đối tượng này và cả người trong hệ thống chính quyền nếu đủ điều kiện thì đưa ra xét xử ngay. Cần có biện pháp xử lý tháo dỡ toàn bộ khu vực xảy ra sai phạm, lấy đó làm căn cứ đưa ra định hướng xử lý cụ thể. Những trường hợp đã xây, đang xây chưa đưa vào sử dụng cần được xử lý hết…

“Huyện Bình Chánh phải củng cố lại hệ thống chính trị để hành động triểt để nạn xây dựng trái phép. Giải tỏa hết 10.000 hồ sơ còn tồn đọng chưa xử lý”, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Võ Văn Hoan nhấn mạnh. 

Xử lý ngay cán bộ bao che xây dựng nhà trái phép

Thông qua khảo sát thực tế và nghe báo cáo tình hình từ các sở ngành, địa phương, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân, yêu cầu huyện Bình Chánh phải xử lý rốt ráo vấn nạn trên. Trước mắt cần phải cam kết chấm dứt ngay việc xuất hiện mới các căn nhà trái phép.

Theo Bí thư Thành ủy, xử lý rồi nhưng vẫn để công trình vi phạm tồn tại thì tạo nhu cầu về xây nhà bất hợp pháp-đây là yếu tố rất nguy hiểm và không đúng đường lối phát triển của Thành phố. Điều này kích thích việc các đối tượng “đầu nậu” xây nhà trái phép phát triển.

"Không làm đến cùng thì những người sai phạm trong cuộc không bị xử lý. Trước hết cần xử lý các đầu nậu, đây là đối tượng vừa kích cung và cầu trong xây dựng nhà bất hợp pháp". Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.

Bí thư Thành ủy cũng giao Sở Xây dựng sắp xếp lại lực lượng thanh tra để phối hợp xử lý theo quy định. “Cả hệ thống chính trị không thể nói là thiếu máy móc cưỡng chế, không sẵn sàng vào cuộc quyết liệt được. Cán bộ được dân tín nhiệm bầu lên để làm nhiệm vụ dân cử, nếu không làm được thì nên xin thôi. Phải nói không với chia lô đất nông nghiệp để xây nhà không phép và chuyển nhượng nhà trái phép, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân nói.

Đồng thời, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân đề nghị Bình Chánh coi đây là nhiệm vụ đặc thù, lấy Vĩnh Lộc A làm "ngòi nổ" để xử lý dứt điểm tình trạng xây dựng trái phép. Bí thư đề nghị hệ thống chính trị Bình Chánh cam kết đến cuối tháng 5, đầu tháng 6 không có nhà trái phép mọc lên ở địa bàn. Đề nghị Tổ trưởng nhân dân nào, đảng viên nào tham gia môi giới, bao che phải từ chức ngay, xử lý ngay.