Dự án mở rộng xa lộ Hà Nội có chiều dài 15,7km, từ chân cầu Sài Gòn (quận 2) đến nút giao thông Tân Vạn (tiếp giáp dự án xây dựng cầu Đồng Nai mới). Đây là tuyến đường huyết mạch kết nối cửa ngõ phía Đông của TPHCM với tỉnh Đồng Nai, Bình Dương và đi các tỉnh miền Trung, miền Bắc.
Từ tháng 11/2010, UBND TPHCM đã giao dự án BOT này cho Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TPHCM (gọi tắt là Công ty CII) làm chủ đầu tư, với số vốn ban đầu là 2.287 tỷ đồng.
Tiếp đó, tháng 7/2018, UBND TP và Công ty CII ký phụ lục hợp đồng, bổ sung một số hạng mục trên tuyến, như: Xây thêm 2 cầu, cải tạo đường song hành, xây dựng nút giao thông Đại học Quốc gia TPHCM, bổ sung kinh phí đền bù giải tỏa mặt bằng toàn tuyến… Tổng vốn đầu tư dự án sau khi điều chỉnh là 4.905 tỷ đồng.
Dự án gồm 3 đoạn: Từ cầu Sài Gòn đến nút giao Bình Thái (6,2km); từ nút giao Bình Thái đến nút giao Trạm 2 (5,3km) và từ nút giao Trạm 2 đến nút giao Tân Vạn (4,2km). Theo quy hoạch, mặt cắt ngang của tuyến đường được UBND TP phê duyệt rộng 113,5m và 153,5m, quy mô từ 14 – 20 làn xe.
Các hạng mục xây dựng chính của dự án gồm: nâng cấp, mở rộng trục đường chính từ 23m lên thành 48m – 41m – 34m tùy theo từng đoạn đường; xây dựng mới 02 đường song hành hai bên đường chính, mỗi đường rộng trung bình 12m; xây dựng mới hệ thống thoát nước, chiếu sáng, tín hiệu giao thông, cây xanh và vỉa hè hai bên đường và thực hiện công tác duy tu cầu, đường, cây xanh trên dải phân cách giữa trong thời gian chờ thu phí.
Đến nay, Dự án đã hoàn thành 100% trục đường chính, đoạn từ cầu Sài Gòn đến nút giao Đại học Quốc gia TPHCM; hoàn thành nâng cấp, trải bê tông nhựa đoạn quốc lộ 1 trên địa bàn TP Dĩ An (Bình Dương) cho xe lưu thông; hoàn thành 93% trục đường song hành bên phải và 74% trục đường song hành bên trái.
Tại cuộc họp trao đổi với các cơ quan báo chí, bà Nguyễn Mai Bảo Trâm, Phó Tổng giám đốc Công ty CII cho biết, theo hợp đồng, dự án được thu phí từ ngày 1/10/2018. Tuy nhiên, cho đến nay Công ty CII chưa thể tiến hành thu phí bù đắp vốn đầu tư vì dự án chưa hoàn thành toàn bộ. Nguyên nhân chưa hoàn thành hai trục đường song hành được xác định là do vướng mặt bằng và mặt bằng trùng lắp với các dự án khác. Dù vậy, tính đến hết năm 2020, dự án đã được đầu tư lên đến 4.085 tỷ đồng.
Sự chậm trễ thu phí khiến chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn về tài chính. Theo tính toán, lãi phát sinh trong 1 năm chậm thu phí sẽ được cộng dồn sau 17 năm 9 tháng (thời gian thu phí của dự án) lên đến 3.700 tỷ đồng, gần bằng tổng vốn đầu tư hiện nay. Do vậy, nếu lượng xe thực tế vẫn giống như lưu lượng xe tạm tính trong phương án, cứ chậm 1 năm thu phí, sẽ phải kéo dài thời gian thu phí thêm ít nhất 6 năm.
Ngày 8/12/2020, Văn phòng Thành ủy TPHCM đã có Thông báo số 14-TB/VPTU về kết luận của Thường trực Thành ủy chấp thuận chủ trương trình Ban Thường vụ Thành ủy về tổ chức thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ để sớm hoàn vốn đầu tư dự án BOT mở rộng Xa lộ Hà Nội và quốc lộ 1, đoạn từ ngã ba Trạm 2 đến nút giao Tân Vạn (đoạn đã hoàn thành 100%), bảo đảm cân đối lợi ích Nhà nước, lợi ích của người sử dụng và của chủ đầu tư.
Tiếp đó, ngày 22/12/2020, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan cũng đã có chỉ đạo giao Sở GTVT, Sở Tài chính và các Sở - ngành, đơn vị liên quan phối hợp thực hiện theo chỉ đạo của Thường trực Thành ủy. Đồng thời, tiếp thu ý kiến góp ý và hoàn chỉnh phương án giá dịch vụ sử dụng đường bộ để hoàn vốn đầu tư dự án, báo cáo Ban cán sự Đảng UBND TP, Ban Thường vụ Thành ủy theo đúng quy định.
Trước đó, trong Thông báo số 363/TB-KTNN ngày 9/8/2019, Kiểm toán Nhà nước khuyến nghị Sở GTVT phối hợp với nhà đầu tư hoàn thành công tác nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng phần trục chính của dự án làm cơ sở thu phí hoàn vốn theo quy định của Hợp đồng BOT nhằm hạn chế phát sinh chi phí sử dụng vốn của dự án.
Như vậy, đến nay Công ty CII đã hoàn thành khối lượng, đáp ứng đủ điều kiện thu phí theo yêu cầu tại khoản 5.2.2 của Điều 5 của Phụ lục Hợp đồng BOT và đã được Sở GTVT chấp thuận nghiệm thu tổng thể tại văn bản số 4789/SGTVTXD ngày 28/6/2019.