Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động trưng bày tại các bảo tàng
(HMC) - Thời gian qua các bảo tàng luôn đổi mới cả về nội dung và hình thức hoạt động như tăng cường trưng bày các hiện vật gốc, đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động trưng bày.
Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0. Trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và di sản, chuyển đổi số và được xem là nội dung quan trọng để vừa bảo tồn, gìn giữ vừa mở rộng, giao lưu, phát huy các giá trị văn hóa, quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam ra thế giới.
Chia sẻ Tuần lễ Chuyển đổi số năm 2023 TPHCM, đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cho biết, công tác quản lý các hiện vật tại các bảo tàng trực thuộc luôn được chú trọng và đầu tư. Qua thống kê, tổng số hiện vật của 07 bảo tàng trực thuộc Sở là 568.244 hiện vật, tài liệu được lưu trữ (trong đó có 210.407 hiện vật gốc).
Thời gian qua các bảo tàng luôn đổi mới cả về nội dung và hình thức hoạt động như tăng cường trưng bày các hiện vật gốc, đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động trưng bày (như sử dụng robot đối với Bảo tàng Lịch sử, sử dụng audio guide đối với Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, hầu hết các bảo tàng sử dụng các màn hình cảm ứng, kỹ thuật 3D,..).
Bên cạnh đó, để phục vụ đối tượng là học sinh sinh viên, các bảo tàng đã triển khai các chương trình giáo dục di sản văn hóa trong nhà trường, đồng thời tạo cho các học sinh được trải nghiệm, tiếp thu được nhiều kiến thức về lịch sử, nội dung chương trình phổ thông.
Ngoài ra, các bảo tàng cũng đang từng bước ứng dụng các công nghệ thông tin vào hoạt động triển lãm, cụ thể như Bảo tàng Lịch sử Thành phố tổ chức trưng bày trực tuyến các chuyên đề: “Thăng Long - Hà Nội linh thiêng hào hoa”, “Hoa sen trong nghệ thuật trang trí Việt Nam”. Bảo tàng TPHCM tổ chức trưng bày trực tuyến chuyên đề thiên nhiên khảo cổ học. Tổ chức triển lãm tranh “Những người phụ nữ nơi tuyến đầu phòng chống dịch COVID-19” và “Một số nông cụ truyền thống của phụ nữ Việt Nam” qua 3D/360 độ tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ…
Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, kế thừa những kết quả đạt được trong giai đoạn vừa qua, Đảng bộ - chính quyền cùng nhân dân TPHCM đã triển khai, thực hiện nhiều các biện pháp khác nhau nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa.
Để nhanh chóng đưa Nghị quyết vào đời sống, UBND TP đã xây dựng Đề án “Chiến lược phát triển ngành văn hóa TPHCM giai đoạn 2020 - 2035”, một trong những nhiệm vụ phát triển các lĩnh vực văn hóa TPHCM đến năm 2035 là “Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc, trong đó tập trung điều tra toàn diện, nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Kết hợp hài hòa việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa với các hoạt động phát triển kinh tế, du lịch bền vững” .
Dựa trên đánh giá những thách thức và vấn đề phát sinh từ chuyển đổi số, Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu tập trung - Trung tâm Điều hành văn hóa và thể thao, Sở này xây dựng Đề án “Bảo tàng và Di tích TPHCM” với Ứng dụng “Bảo tàng và Di tích TPHCM” (Android/ iOS) là sản phẩm ứng dụng công nghệ tiêu biểu với nhiều nhóm chức năng nổi bật, cụ thể: Lịch sử hình thành và phát triển thành phố Hồ Chí Minh; Camera; Khám phá; Bản đồ; Kế hoạch...
Ứng dụng được xác định sẽ mang lại nhiều hiệu quả, trong đó, thúc đẩy sự phát triển của các đơn vị trực thuộc cũng như Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM; Tạo ra mối liên hệ gắn kết giữa các đơn vị, hình thành khối văn hóa liên kết phát triển; Quản lý và lưu trữ cơ sở dữ liệu ngành văn hóa Kênh truyền thông tiếp cận và thu hút người dân khám phá lịch sử văn hóa với các công nghệ hiện đại, độc đáo.
Đối với khách tham quan, sản phẩm là ứng dụng đầu tiên tổng hợp về tất cả các đơn vị Lịch sử văn hóa thành phố; Trải nghiệm độc đáo với công nghệ AR/VR; thu hút sự tò mò, khám phá và tăng trải nghiệm về lịch sử, văn hóa TPHCM.
Đề án “Bảo tàng và Di tích TPHCM” với 04 mục tiêu: Tăng cường hiệu quản quản lý đơn vị, đề cao vai trò, trách nhiệm của mỗi cơ quan, đơn vị quản lý Di tích - Bảo tàng; Tạo điều kiện cho các cơ quan, tổ chức và người dân tham quan, học tập, nghiên cứu, tìm hiểu Di tích - bảo tàng thông qua công nghệ thông tin; Khuyến khích các đơn vị quản lý Di tích - Bảo tàng số hóa các dữ liệu, kiến trúc, tài liệu, hiện vật và tích hợp vào Hệ thống phần mềm Di tích - bảo tàng Thành phố; Bảo tồn và phát huy giá trị di sản lịch sử - văn hoá, đóng góp giá trị kinh tế cho hoạt động du lịch của Thành phố.