Tham dự Hội nghị có đoàn các nước thành viên ABPA (Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Singapore, Philippines, Campuchia...); đại diện các cơ quan, đơn vị trong nước như: Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam, Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM…

Đây là diễn đàn để các Hội thành viên ABPA nhìn lại thực trạng, trao đổi kinh nghiệm, đề xuất giải pháp nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực xuất bản trong khu vực, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Đầu tư cho văn hóa đọc là đầu tư cho phát triển văn hóa của con người

Nhiệt liệt chào mừng các đại biểu về dự hội nghị, Thành ủy viên - Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM Lâm Đình Thắng nhấn mạnh: TPHCM rất vinh dự được chọn làm nơi đăng cai tổ chức Hội nghị thường niên Ban Chấp hành Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á năm 2023 cùng với các hoạt động triễn lãm, hội nghị bên lề… TPHCM xem đây là trách nhiệm cùng với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam và các tổ chức quốc tế, góp sức thúc đẩy sự phát triển của ngành xuất bản và văn hóa đọc của nhân dân các quốc gia Đông Nam Á.

Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM Lâm Đình Thắng cũng khẳng định: Lãnh đạo TPHCM qua nhiều thời kỳ luôn dành sự quan tâm lớn đến việc phát triển văn hóa đọc. Hàng năm, Thành phố bố trí nguồn ngân sách không nhỏ để phát triển văn hóa đọc. Nhiều công trình, thiết chế văn hóa đọc được đầu tư xây dựng, trong đó Đường Sách TPHCM là điểm đến văn hóa đặc sắc và là niềm tự hào của ngành xuất bản, của người dân TPHCM. Cùng với đó, hoạt động văn hóa đọc được tổ chức đều, ở khắp các Sở - ban - ngành, địa phương trên địa bàn TP, góp phần thúc đẩy ngành xuất bản TP tăng trưởng tốt trong thời gian qua.

“Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, đầu tư cho văn hóa đọc là đầu tư cho phát triển văn hóa của con người. TPHCM cam kết sẽ tiếp tục nỗ lực cho các hoạt động này.” - ông Lâm Đình Thắng phát biểu.

Tuyên bố khai mạc hội nghị, PGS.TS Phạm Minh Tuấn, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam kiêm Chủ tịch luân phiên ABPA nhận định: Hiệp hội đã đáp ứng được các nhu cầu giao lưu, hợp tác giữa các nước thành viên; trở thành một kênh trao đổi thông tin, chia sẻ những chính sách mới của ngành Xuất bản mỗi nước cũng như chia sẻ những kinh nghiệm, cách làm hay trong việc thúc đẩy phát triển văn hóa đọc. Qua đó, các thành viên có cơ hội học hỏi lẫn nhau, tùy chỉnh áp dụng cho phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của từng nước. 

Ông Phạm Minh Tuấn bày tỏ mong muốn, tại hội nghị này, sau khi nhìn nhận tình hình xuất bản của các nước thành viên trong năm qua, các đại biểu sẽ cùng đóng góp ý tưởng để củng cố và ngày càng phát huy hơn nữa vai trò của Hiệp hội trong khu vực và trên trường quốc tế.

Việt Nam đề xuất sáng kiến “ONE ASEAN”

Trong phần đầu chương trình, Hội nghị dành nhiều thời gian để lắng nghe thực trạng ngành xuất bản của các nước thành viên ABPA. Đại diện các hội thành viên ABPA đã cùng thảo luận, đề xuất các các đường hướng thúc đẩy hợp tác nội khối cũng như trao đổi kinh nghiệm và các giải pháp để tăng cường hợp tác trên lĩnh vực xuất bản trong khu vực.

Báo cáo tại hội nghị, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, cho biết, dù dịch Covid-19 đã được đẩy lùi gần 2 năm nhưng những ảnh hưởng, tác động tiêu cực lên nền xuất bản của các quốc gia Đông Nam Á là hết sức nghiêm trọng. Báo cáo của các hội xuất bản nhiều quốc gia cũng chung nhận định này. Những tác động này được dự báo có thể kéo dài đến năm 2024.

Sau gần 2 năm đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên của ABPA, Hội Xuất bản Việt Nam đã đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp ngoại giao nhân dân, đóng góp tích cực vào việc nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Việt Nam hiện có 57 nhà xuất bản, trên 2.000 pháp nhân kinh doanh sách, 13.000 điểm phát hành sách trên cả nước. Ngành Xuất bản Việt Nam nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, có hệ thống pháp luật đầy đủ để đáp ứng hoạt động.

Với tư cách Chủ tịch luân phiên ABPA nhiệm kỳ 2022-2023, Hội Xuất bản Việt Nam đưa ra 3 đề xuất chính. Một là, thực hiện sáng kiến "One ASEAN", thông qua hiệp hội thúc đẩy giao lưu hợp tác đưa ASEAN thành trung tâm xuất bản, từng bước vươn tầm thế giới. Hai là, thành lập trung tâm bản quyền trực thuộc ABPA nhằm giới thiệu sách của các nhà xuất bản thuộc các hiệp hội thành viên, thúc đẩy giao dịch bản quyền và xử lý vi phạm bản quyền. Ba là, Giải thưởng sách ASEAN, với ban giám khảo là chủ tịch các hội xuất bản thành viên ABPA, trao giải cho sách viết về chủ đề ASEAN (bằng tiếng Anh hoặc kèm bản dịch tiếng Anh).

Hoàn toàn tán thành đề xuất của Hội Xuất bản Việt Nam, đại diện thành viên Malaysia cho rằng, trong những năm qua, giới xuất bản Đông Nam Á đã rất nỗ lực nhưng sự nỗ lực đó chưa đi cùng nhau, mà mỗi quốc gia tự nỗ lực riêng. Đến nay qua sáng kiến "One ASEAN" do Việt Nam đề xuất, chúng ta cần đoàn kết lại. Bước khởi đầu có thể là Hội chợ bản quyền ở Malaysia sắp tới.

Đại diện Hội Xuất bản Thái Lan cũng ủng hộ ý kiến trên và cho biết, Thái Lan và Malaysia từng thực hiện một số hoạt động tương tự nhưng chưa có sự lan tỏa lớn trong khu vực.

Đại diện Singapore nhận định những giải thưởng quốc tế lớn như Nobel Văn chương chưa mấy gần gũi với khu vực Đông Nam Á nhưng chúng ta có thể học hỏi mô hình trao giải của Nobel. Đông Nam Á cần có một giải thưởng riêng để thừa nhận những tài năng văn chương và tác phẩm xuất bản trong khu vực.

Trong khi đó, đại diện đoàn Philippines chia sẻ về cách giới xuất bản và giáo dục nước này đối mặt khó khăn và nỗ lực phục hồi sau COVID-19.

Với 100% phiếu đồng thuận, Hội nghị đã quyết định Malaysia đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên ABPA nhiệm kỳ 2024-2025 theo đề xuất của Việt Nam. Lễ chuyển giao sẽ được tổ chức vào cuối năm 2023.

Nhân dịp này, PGS.TS Phạm Minh Tuấn - Chủ tịch luân phiên ABPA đã trao tặng Giấy chứng nhận cho 04 thành viên kỳ cựu, gồm: 02 thành viên đến từ đoàn Phillipines, 01 thành viên đoàn Indonesia, 01 thành viên đoàn Malaysia; Và trao giấy chứng nhận cho đại diện tất cả các đoàn tham dự hội nghị.