Ngày 15-4, UBND TPHCM đã tổ chức "Diễn đàn kinh tế TPHCM". Diễn đàn thu hút sự tham gia của hơn 900 đại biểu, doanh nghiệp, tổ chức tài chính trong và ngoài nước.

Đến tham dự diễn đàn có các đồng chí: Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính Phủ.

Về phía TPHCM, có các đồng chí: Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM; Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM.

Mở đầu diễn đàn, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã đưa ra 4 điểm trọng yếu của thành phố cần sự đóng góp ý kiến của doanh nghiệp, tổ chức tài chính, diễn giả trong và ngoài nước tham dự hội nghị.

Cụ thể, thứ nhất: Với quy mô đô thị hơn 10 triệu dân, TPHCM đóng góp khoảng 22% GDP và khoảng 27% tổng thu ngân sách quốc gia - là nơi hội tụ gần 40% số lượng doanh nghiệp hoạt động theo luật doanh nghiệp và nhất là tiềm lực về khoa học- công nghệ và giáo dục- đào tạo; hệ thống đại học quốc gia, các trường, viện nghiên cứu với lực lượng chuyên gia rất phong phú... Do đó, TPHCM đã đặt ra mục tiêu phát triển đến năm 2025, TPHCM là đô thị thông minh, thành phố dịch vụ, công nghiệp theo hướng hiện đại, giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế, động lực tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước, đi đầu trong đổi mới sáng tạo, có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình.

Đến năm 2030, TPHCM là thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, thành phố văn hóa, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, chính quyền số, là trung tâm về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ và văn hóa của khu vực Đông Nam Á. Trong đó, phấn đấu kinh tế số đóng góp khoảng 25% đến năm 2025, 40% đến năm 2030 trong GRDP của TP.

Thứ hai là xây dựng và thực hiện có hiệu quả kế hoạch nâng cao các chỉ số cải cách hành chính, chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh với các giải pháp thiết thực, đi thẳng vào các khó khăn, vướng mắc, tồn tại, quyết tâm khắc phục. Ưu tiên chuyển đổi số một số lĩnh vực người dân và doanh nghiệp có nhu cầu giao dịch lớn để tập trung đầu tư, tạo thay đổi căn bản, như lĩnh vực đất đai, xây dựng, hộ tịch, đăng ký doanh nghiệp, đăng ký đầu tư…

Thứ ba là tập trung triển khai các chương trình đề án cụ thể liên quan trực tiếp đến mục tiêu xây dựng nền kinh tế số, bao gồm: Hợp tác về chuyển đổi số trong khuôn khổ hợp tác chung giữa UBND TPHCM và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam; tập trung công tác quản trị dữ liệu phục vụ quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội thành phố; tập trung giải quyết vấn đề liên thông, kết nối dữ liệu ở phạm vi toàn thành phố và phát triển kho dữ liệu dùng chung, dữ liệu mở để người dân, doanh nghiệp, và chính quyền có thể đẩy mạnh hợp tác cùng xây dựng một hệ sinh thái sản phẩm tiện ích có giá trị cao, kiến tạo môi trường khuyến khích sáng tạo và khởi nghiệp; triển khai các nhiệm vụ thuộc chương trình “Nghiên cứu và phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại TPHCM giai đoạn 2020-2030” để thúc đẩy đưa trí tuệ nhân tạo trở thành công nghệ cốt lõi trong xây dựng đô thị sáng tạo, thành phố thông minh, thúc đẩy phát triển kinh tế số nhanh, bền vững; phát triển đồng bộ hạ tầng số phục vụ kinh tế số và xã hội số theo Đề án phát triển hạ tầng viễn thông và Kế hoạch phát triển hạ tầng số TPHCM giai đoạn 2020-2030; nghiên cứu triển khai các chính sách thử nghiệm có kiểm soát đối với các dịch vụ số mới, mô hình kinh doanh kinh tế số mới chưa được pháp luật quy định rõ ràng; cơ chế để các doanh nghiệp sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ phục vụ chuyển đổi số, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường; tập trung triển khai Trung tâm khởi nghiệp đối mới sáng tạo, hình thành mạng lưới các trung tâm hồ trợ khởi nghiệp làm nền tảng kết nối, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của TP; nghiên cứu Đề án xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM, vớ 3 chức năng chính: Thị trường tiền tệ, thị trường vốn và thị trường hàng hóa phái sinh vận hành dựa vào lợi thế công nghệ số.

Thứ tư: Đặc điểm kinh tế TPHCM với hơn 95% là các doanh nghiệp vừa và nhỏ cùng với hơn 300.000 hộ sản xuất kinh doanh cá thể đang tạo ra sức sống cho đời sống kinh tế TP. Mặc dù chuyển đổi số sẽ nâng cao hiệu quả, năng suất và sức cạnh tranh của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong mọi ngành kinh tế, nhưng cũng đứng trước nhiều thách thức, trong đó nổi bật là yếu tố nhân lực kể cả 2 khía cạnh: Nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và nhân lực dôi dư do không đáp ứng yếu cầu chuyển đổi số trong từng doanh nghiệp - động lực và trở lực đang đan xen nhau.

Cũng trong khuôn khổ diễn đàn, đồng chí Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TPHCM nhấn mạnh thêm, Diễn đàn kinh tế hôm nay có sự tham dự của đại biểu, doanh nghiệp, chuyên gia đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Cộng hòa Liên bang Nga, Singapore, Israel, Thái Lan… Bên cạnh đó, các tổ chức định chế tài chính lớn trên thế giới cũng có mặt tại đây như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), các chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước. Đây sẽ là cơ hội để TPHCM lắng nghe và xây dựng giải pháp chuyển đổi và phát triển hiệu quả kinh tế số vốn đang rất cấp thiết với TPHCM. 

Trên thực tế, quý I-2022, kinh tế thành phố đang lấy lại đà tăng trưởng với mức +1,88%, so với mức -11,6% của quý IV-2021 và tiếp tục đóng góp đến 1/3 ngân sách cả nước.

Cũng theo Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên, đại dịch Covid-19 để lại những hậu quả nặng nề và cũng chưa lường hết được, nhưng mặt khác đã và đang tác động thúc đẩy chuyển đổi số trên cả 3 nội dung: Chính quyền số, doanh nghiệp số và xã hội số. Đây cũng chính là cơ hội để TPHCM triển khai mạnh mẽ hơn chương trình chuyển đổi số, xây dựng nền kinh tế số, tái cơ cấu nền kinh tế trên nền tảng phát triển trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0.

Với tinh thần năng động sáng tạo, các doanh nghiệp trên địa bàn TP đã và đang tận dụng các cơ hội kinh doanh mới từ chuyển đổi số, tham gia và đóng góp tích cực vào kinh tế số. Đây cũng là định hướng phát triển mới của TPHCM nhằm phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, thích ứng trong điều kiện bối cảnh còn nhiều biến động.

Tuy nhiên, kinh tế số vẫn còn là lĩnh vực rất mới mẻ, bên cạnh sự đầu tư hạ tầng và dẫn dắt của chính quyền địa phương, rất cần sự chung tay đóng góp của các nhà khoa học, các chuyên gia, các nhà hoạch định chính sách từ Trung ương, các bài học kinh nghiệm quý báu từ các doanh nghiệp, địa phương và các tổ chức quốc tế để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả.

Kinh tế số cũng đòi hỏi tinh thần dám nghĩ dám làm, đổi mới sáng tạo tìm kiếm cơ hội kinh doanh của các doanh nhân. Triển khai hiệu quả chuyển đổi số, kinh tế số là một trong những cơ hội quan trọng, giúp TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung đi tắt, đón đầu, phát triển nhanh chóng, đuổi kịp và tiến vượt so với các nước trong khu vực.

Với tinh thần đó, diễn đàn ngày hôm nay có ý nghĩa quan trọng, góp phần mở ra hướng phát triển mới của TPHCM. Qua diễn đàn, lãnh đạo TPHCM tin tưởng sẽ tiếp thu được nhiều ý kiến quý báu, nhiều bài học hay để triển khai hiệu quả chương trình chuyển đổi số của TP...

Liên quan đến những kỳ vọng của TPHCM, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cho rằng, về mục tiêu phát triển kinh tế số, TPHCM đã đặt ra các mục tiêu cao hơn cả nước, đến 2025, kinh tế số đóng góp 25% và đến 2030 đóng góp 40%. Để thực hiện thành công các mục tiêu này, lãnh đạo TP cần thiết phải thực hiện 4 nhiệm vụ sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, thu hút và khai thác tốt mọi nguồn lực để phát triển sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, tức là nền kinh tế thực. Vì chỉ khi có nền kinh tế mạnh, hàng hóa dịch vụ dồi dào thì mới là nền tảng bền vững cho phát triển kinh tế số, kinh doanh trực tuyến hay các dịch vụ cao cấp khác. Chính phủ sẽ tiếp tục đồng hành cùng TPHCM trong việc đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ, rà soát các bất cập về thể chế, nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự để giải quyết các điểm nghẽn trong phát triển.

Hai là, kinh tế số là vấn đề mới đối với Việt Nam, nhưng không mới đối với nhiều quốc gia, đã hình thành các khuôn khổ, cách tiếp cận chung có tính chất toàn cầu, với bản chất không biên giới. Do đó, cần tăng cường hợp tác, trao đổi và học hỏi các quốc gia, các đối tác, bạn bè quốc tế. Trong diễn đàn kinh tế số này, tôi hoan nghênh TPHCM đã mời được nhiều tổ chức quốc tế uy tín, nhiều quốc gia và địa phương nước bạn tham dự và chia sẻ. Tuy nhiên, cần học hỏi một cách nghiêm túc, bài bản và liên tục mới hấp thụ được các tinh hoa, các bài học quý báu của bạn bè quốc tế. Cũng lưu ý, việc vận dụng vào thực tế cần đảm bảo tính đặc thù của Việt Nam và TPHCM, không máy móc.

Ba là, định hướng chung và chiến lược quốc gia về kinh tế số, xã hội số đã có, vấn đề còn lại là triển khai nhanh chóng và hiệu quả vào các hoạt động thực tế của TP. Phương châm về thực hiện chuyển đổi số, kinh tế số là “tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, cách làm thực tiễn, cụ thể”. Tuyệt đối không thể triển khai theo kiểu phong trào, vì chắc chắn sẽ dẫn đến lãng phí nguồn lực, không hiệu quả.

Muốn vậy cần có kế hoạch chi tiết, khả thi với các giải pháp đồng bộ, tạo cơ hội để các bên có liên quan tham gia vào chuyển đổi số, kinh tế số. Chính quyền phải là người dẫn dắt, khai phá, tạo điều kiện cho sự phát triển, thu hút doanh nghiệp, cá nhân tham gia trong một hệ sinh thái chung. Những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì đề xuất thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng từng bước, không cầu toàn, không nóng vội.

Bốn là, trong giai đoạn trước mắt, trong khi tiếp tục đầu tư hạ tầng số và cải thiện các hạ tầng thiết yếu khác, tôi cho rằng, một việc rất quan trọng nhưng ít tốn kém là nâng cao nhận thức, trình độ và kỹ năng của nhân lực tham gia chuyển đổi số và kinh tế số. Chỉ khi nhận thức đúng, tức hiểu rõ và ủng hộ, doanh nghiệp mới dành thời gian, tiền bạc cho sự thay đổi có tính chất cách mạng này, khi đó mới thành công. Trong đó, sự chuyển biến nhận thức thực sự cần bắt đầu từ các cán bộ công chức trong bộ máy chính quyền.