Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố đang triển khai quan trắc chất lượng môi trường không khí hàng tháng tại 30 vị trí quan trắc với tần suất 10 ngày trong tháng vào 02 thời điểm (7 giờ 30 – 8 giờ 30 và 15 giờ 30 – 16 giờ). Kết quả quan trắc ô nhiễm không khí 9 tháng đầu năm 2019 cho thấy: Ô nhiễm chất lượng không khí trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh chủ yếu là do bụi lơ lửng và mức ồn do các hoạt động giao thông gây ra, với 50,8% số liệu bụi lơ lửng và 93,9% số liệu mức ồn quan trắc được tại 19 vị trí giao thông vượt quy chuẩn cho phép. Nhìn chung nồng độ các chất ô nhiễm có xu hướng tăng so với cùng kỳ năm 2018.

Về hiện tượng mù quang hóa, đây là thuật ngữ được sử dụng để miêu tả một dạng ô nhiễm không khí xảy ra ở tầng đối lưu của khí quyển, sinh ra do ánh sáng mặt trời tác dụng lên các loại khí thải tạo nên những hợp chất có hại cho sức khỏe con người, làm giảm tầm nhìn. Hiện tượng này diễn ra theo chu kỳ vào khoảng tháng 9, 10 hoặc tháng 1 hàng năm, kéo dài trong khoảng 6 – 7 ngày.

Ghi nhận từ năm 2015 đến nay, hiện tượng này đã xảy ra vào các thời điểm như sau: Từ ngày 1/10/2015 – 7/10/2015; từ ngày 12/10/2016 – 15/10/2016; từ ngày 16 – 18/01/2018 và hiện tại từ ngày 18/9/2019 đến 25/9/2019.

Kết quả quan trắc trong thời gian diễn ra mù quang hóa từ ngày 3/9 đến 20/9 vừa qua cho thấy có sự gia tăng đột biến các chất ô nhiễm (NO2, SO2, CO, bụi lơ lửng, PM10, PM2.5). Đặc biệt ngày 20/9 mức tăng các chất ô nhiễm lần lượt là: Bụi lơ lửng tăng 2,19 lần, NO2 tăng 1,41 lần, CO tăng 1,4 lần, PM10 tăng 1,9 lần, PM2.5 tăng 2,2 lần và nồng độ các chất ô nhiễm giữa thời điểm buổi sáng và buổi chiều không có sự chênh lệch cao.

Trao đổi và trả lời các câu hỏi của các phóng viên, Giám đốc Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường Cao Tung Sơn cho biết:

Hiện tượng mù quang hóa là hiện tượng tự nhiên, diễn ra là do hoạt động của dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh khuếch tán sâu xuống phía Nam khiến thời tiết tại TP.Hồ Chí Minh luôn ở trạng thái nhiều mây, không có nắng, nền nhiệt thấp, có mưa gián đoạn trên diện rộng, độ ẩm không khí cao và trong khí quyển có các hạt nhân ngưng kết khiến hơi nước bám vào nên xuất hiện sương mù. Ngoài ra, do trời không nắng, không có đủ bức xạ làm nóng mặt đất, tạo ra lớp nghịch nhiệt làm cho các khí ô nhiễm (phát thải từ hoạt động giao thông, công nghiệp và sinh hoạt của người dân...) nằm lớp sát mặt đất không phát tán lên cao được gây tích tụ ô nhiễm.

tuy nhiên một phần nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí là do hoạt động của con người, nhất là tại các thành phố lớn. Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh chủ yếu từ 3 loại nguồn chính là hoạt động giao thông, công nghiệp và xây dựng.  Hiện nay, theo số liệu thống kê, trên địa bàn thành phố có khoảng gần 10 triệu phương tiện giao thông với hơn 7,6 triệu xe máy, 700 ngàn ôtô và hơn 2 triệu phương tiện của người dân từ các khu vực khác mang vào thành phố để sinh sống. Thành phố hiện vẫn tồn tại khoảng 37 điểm thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông gây ô nhiễm môi trường không khí. Bên cạnh đó, với khoảng 1.000 nhà máy xí nghiệp quy mô lớn và hàng chục ngàn cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp nằm xen kẽ với khu vực dân cư nên khí thải từ các hoạt động sản xuất gây ô nhiễm không khí và ảnh hưởng đến đông đảo người dân đô thị. Ngoài ra, hoạt động xây dựng diễn ra khắp nơi trong thành phố và hầu như hoạt động suốt ngày đêm gây ra ô nhiễm không khí và tiếng ồn ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân.

Ông Cao Tung Sơn chia sẻ thêm: Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố đang xây dựng Đề án tổng thể về quan trắc chất lượng môi trường tại TP. Hồ Chí Minh, bao gồm quan trắc không khí, nước mặt và nước dưới đất, dự kiến cuối năm 2019 sẽ thông qua và triển khai thực hiện vào năm 2020. Riêng với đề án phát triển mạng lưới quan trắc tự động của Thành phố là đề án mang tính tổng thể, phân kỳ đầu tư, theo đó, giai đoạn 2020 – 2025 sẽ tiến hành đầu tư trước một số trạm quan trắc tự động tại một số vị trí quan trọng.

Hiện tượng mù quang hóa khiến người dân dễ gặp các bệnh về hô hấp và mắt; do đó, ông Cao Tung Sơn khuyến cáo người dân, đặc biệt là trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai hạn chế ra bên ngoài, tham gia giao thông hay các hoạt động ngoài trời. Nếu có nhu cầu ra ngoài, người dân cần trang bị khẩu trang, đeo kính che mắt, hạn chế sử dụng nước mưa, tránh phơi thực phẩm ngoài trời.