Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh và Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đồng chủ trì hội nghị.

Tham dự có các Ủy viên Trung ương Đảng; Bộ trưởng các Bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ; Văn phòng Chính phủ; các cơ quan Trung ương và lãnh đạo các địa phương trong cả nước.

Tại điểm cầu TPHCM có dự tham dự của Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan và Phó Chủ tịch HĐND TP Phan Thị Thắng cùng đại diện lãnh đạo các Sở - ban - ngành liên quan.

“Xắn tay áo vào cuộc và quyết chí trong lãnh đạo”

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc thông tin về tình hình bão lũ ở miền Trung xảy ra liên tiếp những ngày qua gây thiệt hại nặng về người và tài sản. Đến nay vẫn còn nhiều người mất tích chưa được tìm thấy. Tối qua, xảy ra vụ sạt lở đất rất nghiêm trọng trên địa bàn huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam khiến 53 người mất tích.

Ngay khi nhận được tin báo, Chính phủ đã có chỉ đạo quyết liệt đưa lực lượng chức năng vào tận hiện trường. Hiện nay, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã di chuyển Sở chỉ huy tiền phương đến khu vực này để cùng lực lượng quận đội tìm kiếm người dân bị vùi lấp, mất tích. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng điều động các loại phương tiện, trong đó có hải quân và không quận để tiếp tục tìm kiếm 02 tàu mất liên lạc trên biển.

Về tình hình giải ngân, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, đến nay, giải ngân vốn đầu tư ngân sách Nhà nước đạt trên 60%, là mức cao nhất từ trước đến nay. Giải ngân ODA cũng có chuyển biến, nhưng tỉ lệ còn thấp. Vì vậy, hội nghị lần này sẽ phải bàn và làm rõ nguyên nhân, giải pháp về vấn đề này để không chỉ đẩy nhanh tiến độ giải ngân cho năm nay mà cả các năm tới.

Theo Thủ tướng, vấn đề thấy rõ nhất là giải phóng mặt bằng (GPMB); nhiều dự án kéo dài nhiều năm chủ yếu là do vướng mặt bằng. Vấn đề mặt bằng chủ yếu là ở cấp quận, huyện, tỉnh nên cần làm rõ tinh thần trách nhiệm và hiệu quả các cách làm trong công tác GPMB. Phải xắn tay áo vào cuộc, phải quyết chí trong lãnh đạo và “không đá quả bóng” từ tỉnh lên Trung ương.

Thủ tướng cũng nêu tình trạng, nhiều địa phương xin dự án ODA về nhưng lại không bố trí được vốn đối ứng. Bên cạnh đó, việc giải quyết thủ tục giải ngân ở địa phương còn chậm trễ. Vì vậy phải nói rõ cơ quan nào gây khó khăn, phiền hà cho thủ tục ODA ?

Chỉ ra một số nguyên nhân về phía chủ đầu tư, ban quản lý dự án kém năng lực, lúng túng, không có kinh nghiệm trong tổ chức thi công…. Thủ tướng yêu cầu hội nghị cần tập trung nêu rõ giải pháp, thẩm quyền của người nào, cơ quan nào, ban quản lý nào thì phải tự giải quyết.

“Địa phương nào không làm được thì báo cáo Thủ tướng điều chuyển vốn, cắt vốn, thậm chí sang năm 2021, 2022 không bố trí vốn nữa. Phải có chế tài mạnh mẽ”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn nước ngoài đến ngày 31/10/2020 đạt 18.089 tỷ đồng, bằng 30,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Mức giải ngân vốn nước ngoài đã tăng từ 21,26% trong 8 tháng lên 30,15% trong 10 tháng, cao hơn cùng kỳ năm 2019. Nếu tính theo số vốn kế hoạch năm 2020 đã điều chỉnh theo Quyết định số 1638/QĐ-TTg của Thủ tướng thì mức giải ngân này đạt trên 35%.

3 kiến nghị để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn ODA tại TPHCM

Thông tin tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, TPHCM đã và đang có nhiều nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Hiện nay TP đang triển khai thực hiện 09 dự án ODA với tổng vốn đầu tư 123 nghìn tỷ đồng. TP đã phân bổ chi tiết kế hoạch vốn năm 2020.

Đối với vốn ODA cấp phát từ ngân sách Trung ương, TP đã phân bổ 5.044 tỷ đồng cho 6 dự án. Tính đến 23/10/2020, TP đã giải ngân được 1.510 tỷ đồng, đạt 30% so với kế hoạch vốn giao; dự kiến đến cuối năm 2020 sẽ giải ngân được 2.038 tỷ đồng, đạt 40,75% so với kế hoạch.

Riêng nguồn vốn ODA vay lại của Chính phủ, TP đã phân bổ chi tiết 10.187 tỷ cho 5 dự án, đến 23/10/2020 đã giải ngân được 5.037 tỷ đồng, đạt 48% so với kế hoạch giao. Nhìn chung, tỷ lệ giải ngân vốn ODA của TP thấp hơn so với tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công.

Ngoài những nguyên nhân được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu ra tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan cũng cho rằng, nguyên nhân khiến việc giải ngân vốn ODA của TPHCM chỉ đạt 30% so là do kế hoạch vốn ODA cấp phát bố trí cho tuyến Metro số 1 và số 2 chiếm 30% tổng kế hoạch vốn của cả TP nhưng lại chậm giải ngân, chủ yếu do vướng mắc về tỷ giá VNĐ và đồng Yên.

Đồng thời, một số thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án mới, cụ thể là Nghị định 56/2020 thay thế Nghị định 16/2006 về quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài hiệu lực thi hành từ 25/5/2020 quy định khi điều chỉnh dự án đầu tư phải thông qua HĐND TP. Mặt khác, nhiều quy định thay đổi, đặc biệt là quy trình điều chỉnh hiệp định vay nên các Bộ, địa phương, chủ dự án còn lúng túng trong quá trình triển khai dự án.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án vốn ODA tại TPHCM, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan kiến nghị Thủ tướng và các Bộ, ngành Trung ương một số giải pháp quan trọng.

Trong đó, thứ nhất, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư đẩy nhanh giải ngân vốn cấp phát cho dự án tuyến Metro số 1 và số 2, điều này quan trọng trong tỷ lệ giải ngân chung của TP. Nếu trường hợp không giải ngân kịp trong 02 tháng cuối năm 2020, kiến nghị Thủ tướng cho phép điều chuyển và tiếp tục giải ngân vào đầu năm 2021.

Thứ hai, Bộ Tài Chính xem xét  thực hiện gia hạn Hiệp định vay VN11-P7 đến ngày 31/10/2021 nhằm đảm bảo thời gian để giải quyết vướng mắc liên quan và giải ngân số vốn còn lại của Hiệp định vay, đảm bảo đủ nguồn vốn ODA, tránh ảnh hưởng đến triển khai các hợp đồng vay lại vừa ký kết giữa Bộ Tài chính và UBND TPHCM.

Thứ ba, TPHCM đang phối hợp với Cơ quan hợp tác quốc (JICA) tại Việt Nam để sớm triển khai ký kết Hiệp định vay cuối cùng cho Dự án tuyến Metro số 1, đề xuất Thủ tướng chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan hỗ trợ TP sớm hoàn thành các thủ tục và hoàn thành ký kết trước 30/6/2021 để đảm bảm đủ vốn cho công tác giải ngân.