Qua rà soát thực tế, tổng số trẻ em, thanh niên (16 - 18 tuổi) có hoàn cảnh đặc biệt và nguy cơ trong các cơ sở trợ giúp trẻ em, lớp học tình thương trên địa bàn TP. HCM là 444 trường hợp. Trong đó, số trẻ chưa được cấp giấy khai sinh là 39/444, chiếm tỷ lệ: 8,7%.

Tại tọa đàm, các đại biểu và chuyên gia nhấn mạnh, việc cấp giấy khai sinh, mã số định danh, đăng ký cư trú và thẻ căn cước cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt vẫn còn gặp nhiều trở ngại. Một số khó khăn có thể kể đến như thiếu giấy tờ chứng minh từ cha mẹ, khó khăn trong thủ tục hành chính và thiếu sự liên kết dữ liệu giữa các cơ quan. Bên cạnh đó, nhận thức về tầm quan trọng của giấy tờ pháp lý ở một số gia đình, đặc biệt là gia đình di cư, còn hạn chế, dẫn đến tình trạng không làm giấy tờ cho trẻ em hoặc bỏ sót các thủ tục.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm quy định pháp lý chưa đồng bộ, hạn chế trong nguồn lực của các cơ quan chức năng và thiếu phối hợp liên ngành. Đặc biệt, các quy định pháp lý hiện hành chưa có sự linh hoạt cho các trường hợp đặc biệt, trong khi nhiều gia đình và trẻ em không nhận được sự hỗ trợ cần thiết về thông tin và pháp lý.

Để giải quyết các vấn đề trên, buổi tọa đàm đã đưa ra một số giải pháp trọng tâm, bao gồm đề xuất xây dựng quy trình, quy chế phối hợp cấp giấy tờ để rút ngắn thời gian xử lý, đơn giản hóa các yêu cầu hồ sơ; xây dựng hệ thống liên kết dữ liệu giữa các cơ quan như y tế, giáo dục, tư pháp và hộ tịch; tăng cường cơ chế phối hợp liên ngành;...

Các đại biểu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền và lợi ích của trẻ em khi có giấy tờ pháp lý đầy đủ. Các tổ chức xã hội và phi chính phủ được khuyến khích tham gia sâu rộng hơn trong việc cung cấp hỗ trợ pháp lý và tài chính cho những trường hợp đặc biệt trêm địa bàn.

Về phía chính quyền, các cơ quan chức năng tại TP. HCM đã cam kết sẽ tăng cường giám sát và đẩy mạnh cải cách thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc cấp giấy tờ cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Đồng thời, TP sẽ xây dựng một lộ trình hành động cụ thể, với những mục tiêu ngắn hạn và dài hạn nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ công trong công tác này.